“Fijn dat je me onderbrak, eerder. Dat is voor mij het meest inzicht gevende moment geweest van deze ochtend.”
We bespreken een (digitale) intervisiebijeenkomst na. In de groep is een dilemma besproken, waarin alle deelnemers aan de intervisie zich herkenden. Degene die haar dilemma deelde, kreeg mooie suggesties aangereikt. De suggesties waren – zoals dat gaat in intervisie – tweeledig. Enerzijds kreeg zij vakinhoudelijke tips voor haar dilemma. Anderzijds kreeg zij handvatten om de aanpak die zij persoonlijk en professioneel lastig vindt, te vergemakkelijken.
Aan het begin van de intervisie had ik Jonathan onderbroken in zijn verhaal. “Jonathan, ik ga je even onderbreken, want je bent nu een oplossing aan het geven. In deze ronde is het de bedoeling dat je verhelderende of verdiepende vragen stelt. Je mag je oplossing zeker geven. Graag zelfs, maar op een ander moment in deze bespreking.” Jonathan leek een beetje terug te schrikken. Hij pauzeerde even, ging erin mee en formuleerde een goede verdiepende vraag.
Voor wie niet bekend is met intervisie
Intervisie is een gestructureerde methode om een probleem of dilemma in een groep collega’s te bespreken. Daarmee krijgen de deelnemers een bredere kijk en meer handelingsmogelijkheden voor het ingebrachte dilemma. Het proces helpt de deelnemers om persoonlijk en professioneel te ‘groeien’ aan de hand van een praktijksituatie die als lastig wordt ervaren. In dit voorbeeld was ik gespreksleider/trainer van deze groep.
Wat in de intervisiegroep van Jonathan gebeurde, gebeurt vaak in intervisie. Hoe herkenbaarder het probleem en hoe hulpvaardiger en oplossingsgerichter de deelnemers, hoe lastiger het is om niet direct je oplossingen te delen met de inbrenger van de casus. Ook al zijn het goede oplossingen, in een intervisieproces volg je een ander pad. Kort gezegd komt het erop op neer dat je eerst gaat divergeren, voordat je gaat convergeren. Je onderzoekt het probleem eerst, daarna help je de inbrenger om het op te lossen.
Divergeren én convergeren
In intervisie ga je op twee punten divergeren: eerst ga je het dilemma of probleem van allerlei kanten bekijken en onderzoeken. De deelnemers spiegelen zich aan elkaar, en verruimen hun blik, doordat zij luisteren naar de verschillende invalshoeken, en er (nog) niet op mogen reageren. De stiltes die vallen (doordat je om de beurt wordt uitgenodigd om te reageren) worden bijna automatisch reflectietijd.
Iedere deelnemer komt in gelijke mate aan het woord, zodat ieders inbreng in gelijke mate wordt gehoord. Niet alleen de inbrenger van het dilemma wordt gespiegeld. De deelnemers spiegelen zich aan de anderen. Ze spiegelen hun eigen situatie aan datgene dat besproken wordt. In het zwijgend luisteren komt een proces op gang, dat iedere deelnemer uitnodigt tot reflecteren en overwegen. Dat verruimt de blik bijna automatisch.
Later in het proces leggen de deelnemers hun mogelijke oplossingen voor het dilemma naast elkaar. Daarna pas volgt het proces van convergeren (naar elkaar toe bewegen), waarbij de eigenaar van de casus de oplossing kiest die hem of haar het meeste aanspreekt. De oplossing die volgens hem of haar de beste kans van slagen heeft.
In intervisie focus je daarnaast ook op wat de inbrenger te leren heeft in deze situatie. Hoe verhoudt hij of zij zich tot het probleem, en wat kan hij inzetten om beter met dit dilemma om te gaan? Dat vraagt meestal een inzet van vaardigheden, die aanvullend zijn aan de oplossing voor het probleem zelf.
Een oplossing en aanpak die past
Degene die met het dilemma aan de gang moet (de inbrenger) kiest een oplossing en aanpak die bij hem past, of die hij als meest kansrijk inschat. Daarmee wordt de kans dat die oplossing ook werkt, groter. Beantwoord deze vraag maar eens voor jezelf: Kies je liever een oplossing waarvan jij zelf in schat dat die het beste werkt? Of kies je liever een oplossing waarvan een ander vindt dat die het beste gaat werken voor jou?
In de nabespreking van de intervisie waarin Jonathan deelnemer was, vertelde hij, dat hij het niet zo leuk had gevonden dat ik hem onderbrak. Echter, gaandeweg het proces (de intervisieronde duurde ongeveer 50 minuten) had hij ervaren welke meerwaarde het had om eerst het dilemma van verschillende kanten te bekijken. Het had hem doen inzien dat hij een aantal aspecten nog niet had meegenomen in zijn oplossing. Hij zag in, dat de oplossing die nu uit de intervisie was gekomen, passender was dan wat hij had willen voorstellen aan het begin. “Dus wat ik zelf meeneem uit deze intervisie? Ik zal in het vervolg, ook met mijn eigen cliënten, meer vragen stellen voordat ik een oplossing voorstel.”
Wil je meer lezen over intervisie? Lees dan ook het artikel Krachtige en betaalbare professionele groei