Sherry Turkle is een Amerikaans onderzoekster op het gebied van de interactie tussen mens en technologie. Zij beschrijft de invloed van technologie op de vaardigheid om te communiceren en elkaar te ‘verstaan’. Zij is een groot voorstander van technologie als ondersteuner van mensen.
Drie voorbeelden
Na een verhit gesprek in een teamtraining, is het pauze. Op één na alle deelnemers pakken hun telefoon en richten hun aandacht daarop. Ze spreken niet met elkaar, totdat de sessie wordt vervolgd. Dan gaan de deelnemers weer ‘aan’.
In een drukke trein vind ik een zitplaats tussen drie anderen. Slechts eentje kijkt op van zijn telefoon en beantwoordt mijn ‘goedemorgen’. Bij de opdrachtgever zitten drie van de vijf aanwezige werknemers achter hun computer met oordopjes in. Men vertelt mij dat dat betekent: ‘Stoor mij niet, ik wil geen contact’.
Op vakantie met mijn gezin spreken we af dat we onze telefoons in de ochtend een uur gebruiken en na het avondeten een uur, en dat we daartussen samen dingen beleven. Het bevalt ons alle vier heel goed. Thuisgekomen plakken we toch weer vaak aan onze telefoon vast.
Technologie brengt ons het gemak en de snelheid om mensen die ver bij ons vandaan zijn, dichterbij te brengen. Mail, whatsapp, chat, instructiefilmpjes en andere hulpmiddelen stellen ons in staat snel en gemakkelijk antwoorden te krijgen op vragen die we hebben, afspraken te maken, te netwerken, enzovoort. Die snelheid is bijzonder handig. Eén van de keerzijden is echter, dat diezelfde technologie de mensen die dicht bij ons staan, uitsluiten op het moment dat we bezig zijn met de wereld ver weg.
Onderzoek van Turkle wijst uit dat veel mensen in het huidige tijdperk met die technologie het ‘rommelige’ en onvoorspelbare van een gesprek, dat bij fysieke gesprekken tussen mensen hoort, liever vermijden. Een jongvolwassene in haar onderzoek zegt: “Op een dag zou ik wel willen leren een echt gesprek te voeren. Maar nu nog niet, het is me te riskant.”
Haar boek heet ‘Reclaiming conversation, the power of talk in a digital age’. Vertaald: Terugvorderen van het goede gesprek, de kracht van praten in een digitaal tijdperk.
Worden mensen minder empathisch?
Veelvuldig gebruik van technologie en weinig ervaring met fysieke interactie tussen mensen, tast het empathisch vermogen aan. Een deel van de Amerikaanse jeugd lijkt de basis te missen om empathie te ontwikkelen, om lichaamssignalen te lezen, om contact te maken en erop te vertrouwen dat je er in alle onvoorspelbaarheid van een persoonlijk gesprek wel uit komt samen.
Ze vermijden gesprekken, omdat het te ingewikkeld lijkt. Dat effect versterkt zichzelf: naarmate ze gesprekken vaker uit de weg gaan, worden ze er minder vaardig in. Daardoor zien ze er meer tegenop om de gesprekken aan te gaan, simpelweg omdat ze er minder ervaring mee hebben. Zo bekeken hindert de technologie de communicatievaardigheid en daarmee de samenwerking.
Onderlinge communicatie verstevigt de band tussen mensen. Wanneer die band niet stevig is, en er ontstaat onenigheid, of verschil van mening, dan ontbreekt de basis om samen het probleem te bespreken en samen te zoeken naar een oplossing.
Oprechte aandacht als smeerolie in de relatie
Er zijn organisaties waar de smartphone en andere devices weggelegd moeten worden voordat de bijeenkomst begint. Zodat de tijd die er gezamenlijk is, ook gezamenlijk ingezet wordt. Dat komt de aandacht, de samenwerking en het probleemoplossend vermogen ten goede.
Het goede nieuws uit Sherry Turkle’s onderzoek is overigens, komt zodra mensen hun social media, smartphones en technologie wegleggen. Dan blijkt de vaardigheid om empathie te ervaren, lichaamstaal te lezen en een persoonlijk gesprek aan te gaan met anderen, redelijk snel te ontwikkelen is.
Dat stemt optimistisch.
Zo kun je elkaar weer bereiken
Je kunt leren hoe je de regie kunt nemen in je werkgesprekken, hoe je elkaar kunt bereiken en begrijpen. Een belangrijke voorwaarde daarbij is ruimte maken zonder afleiding. Tijd een aandacht aan elkaar te besteden, en focus te leggen op wat je samen uit te zoeken hebt.
In die afleidingsvrije ruimte kun je redelijk gemakkelijk leren:
• Op elkaar af te stemmen
• Lichaamstaal te lezen.
• Gevoelssignalen te interpreteren, zowel die van jezelf, als die van anderen.
• Hoe je dingen bespreekbaar kunt maken, ook als de uitkomst niet op voorhand bekend is.
• Hoe je goede afspraken maakt en ermee omgaat als die afspraken niet worden nagekomen.
Het zijn allemaal vaardigheden die goed te ontwikkelen zijn. Dat zie ik iedere dag in mijn praktijk.
Een leerzame eerste stap die je vandaag al kunt zetten is: Leg je telefoon eens bewust weg, en richt je aandacht op contact maken met de mensen om je heen. Vraag eens hoe het met de ander gaat, én luister aandachtig naar het antwoord.
Ik zie mensen letterlijk opknappen als communicatie en samenwerking soepel verloopt. ‘Aan’ staan naar elkaar vitaliseert. Soms krijg je er ook onvoorspelbaar gedoe bij. Maar meestal wegen de voordelen op tegen de nadelen.
Ik ben heel benieuwd naar jouw ervaring: Wat merk jij van de invloed van technologie op het contact, de communicatie en de samenwerking op jouw werk? Ik nodig je uit om jouw reactie onder dit artikel achter te laten.